Dlaczego Twój wewnętrzny zegar nie działa? Podstawy produkcji melatoniny.
Wiele ostatnio pisałam o melatoninie i kortyzolu, wpływie światła na wasze funkcjonowanie, sen i stany zapalne. Melanopsyna jest tak samo ważna jak wszystkie inne czynniki współgrające z funkcjonowaniem organizmu. Melanopsyna jest rodzajem fotopigmentu należącego do większej rodziny wrażliwych na światło białek siatkówki zwanych opsynami i kodowanych przez gen Opn4. Foto- pigmenty to niestabilne pigmenty, które ulegają zmianie chemicznej, gdy pochłaniają światło.
U ludzi melanopsyna znajduje się w wewnętrznie światłoczułych komórkach zwojowych siatkówki czyli w skrócie ipRGC to komórki fotoreceptorowe, które są szczególnie wrażliwe na absorpcję światła widzialnego o krótkiej długości fali (niebieskie) i przekazują informacje bezpośrednio do obszaru mózgu zwanego jądrem suprachiasmatycznym (SCN), znanym również jako centralny „zegar ciała” u ssaków. Indukowany na tej drodze sygnał, drogą nerwu wzrokowego i pasmem wzrokowym dociera do ciał kolankowatych bocznych, a dalej promienistością wzrokową do potylicznej kory wzrokowej. Mówiąc prościej efektem aktywacji tej drogi wzrokowej jest postrzeganie przedmiotów i zdarzeń w otoczeniu. Melanopsynowe komórki zwojowe reagują w wąskim przedziale bodźców świetlnych – około 480 nm, w sposób odwrotny – czyli ulegają depolaryzacji. Jako transmiterów używają aminokwasów pobudzających – glutaminianu i asparaginianu, w kolokalizacji z peptydem stymulującym enzym przysadki – cyklazę adenylową.
Natomiast mutacja w Gen Opn4 może prowadzić do zaburzeń klinicznych, takich jak sezonowe zaburzenia afektywne (SAD)- Jest to stan, w którym ludzie doświadczają depresyjnych myśli zimą z powodu zmniejszonego dostępnego światła. Dodatkowo receptor oparty na melanopsynie związany jest z bólem migrenowym.
Według jednego z badań melanopsyna została znaleziona w osiemnastu miejscach w ludzkim mózgu (poza układem siatkówkowo-podwzgórzowym), wewnątrzkomórkowo, w ziarnistym wzorze, w korze mózgowej, korze móżdżku i kilku starych filogenetycznie obszarach, głównie w neuronach.
Szczególną rolę w procesie tłumienia wydzielania melatoniny odgrywają zwojowe komórki siatkówki (ang. intrinsically photosensitive retinal ganglion cells, iPRGc), zawierające melanopsynę. Komórki melanopsynowe, stanowiące zaledwie 1- 3% wszystkich komórek zwojowych siatkówki cechuje zdolność do recepcji bodźców świetlnych (podobnie jak główne receptory siatkówki, czyli czopki i pręciki), choć proces transdukcji sygnału związany jest z inną reakcją niż w klasycznych receptorach siatkówki. Szlak ten nazywany jest niewzrokową drogą odpowiedzi na światło (ang. non-visual photoreceptor system). Niewzrokowa odpowiedź na światło odpowiada za proces tłumienia syntezy melatoniny w szyszynce, a niedobór melatoniny w warunkach zwiększonej ekspozycji na światło zakłóca jak już wiecie szereg procesów fizjologicznych, w znacznym stopniu zależnych od tego hormonu.
Reasumując jeżeli mamy mutację genu Opn4, to droga światła za pomocą melanopsyny jako niewzrokowa odpowiedź na światło zaburza wydzielanie melatoniny w szyszynce.
Ten stan można skorygować, jeśli oczywiście występuje problem z melatoniną o takim podłożu. Stymulując produkcję melatoniny czyli:
– stosując ekspozycję na czerwone światło ( świece, ognisko, okulary z filtrem),
– odpowiedni poziom B9, SAMe, B5
– suplementacja bezposrednia melatoniną